Bağlantılı makaleler
Türkiye’de 2021 Eylül sonu itibariyle; 34 Mevduat Bankası, 6 Katılım Bankası ve 15 de Kalkınma ve Yatırım Bankası olmak üzere toplam 55 banka faaliyet gösteriyor. Bu bankaların 2 tanesinin Fon bankaları olduğunu da belirtmemiz gerekiyor.
Bankacılık sektöründe teknolojinin gelişimine paralel olarak şube sayı da çalışan sayısı da azalıyor. Eylül sonunda 184.694 banka çalışanı var. 2017’den 2021 Eylül’üne kadar çalışan sayısı 8.810 kişi azalmış. Aynı dönemde bankalar 687 şube kapatmışlar. Mevcut şube sayısı da 9.863 olmuş. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre; Eylül 2021 itibarıyla, 100.000 kişiye düşen çalışan sayısı 221 iken yine 100.000 kişiye düşen şube sayısı da 12 olmuş.
Bankaların Bilanço Yapısı
Bankaların yükümlükleri içinde en büyük pay yüzde 58 ile mevduat ve mevduat benzeri kalemden oluşuyor. 2017’den 2021 Eylül’üne mevduatlar yüzde 140 artış göstermiş. Mevdauatların yüzde 55’i yabancı para (YP), yüzde 45’i de TL cinsinden. Bu dağılım Dolarizasyonu işaret ediyor. 2017’de ise mevduatların yüzde 44 YP, yüzde 562sı da TL cinsindendi.
Bankaların yükümlülükleri içinde en yüksek ikinci kalem bankalara borçlar. Bunlar genelde yurtdışı bankalardan YP cinsinden sağlanan krediler…
Repo işlemlerinden sağlanan fonların payı yüzde 6 iken, bankaların menkul kıymet ihraç ederek sağladıkları fon yükümlülüklerin yüzde 3’ü…
Bankaların kabaca ortaklarına olan yükümlülüğü de Toplam Pasifin yüzde 9’u kadar. Yani Bankalar aktiflerinin yüzde 9’unu kendi kaynakları ile fonlamış.
Gelelim bankaların varlıklarına (aktifler) …
Bankaların aktiflerindeki en büyük pay yüzde 56 ile krediler kaleminden oluşuyor. Kredilerin yüzde 36’sı YP, yüzde 64’ü de TL cinsinden kullandırılmış. Kredilerin türüne göre dağılımına baktığımızda yüzde 23’ü Kredi Kartları dahil tüketici kredilerinden, yine yüzde 23’ü KOBİ’lere kullandırılan kredilerden, kalan yüzde 54 ise büyük firmalara kullandırılan kurumsal kredilerden oluşuyor.
Krediler 2017’den buyana yüzde 92 oranında artış göstermiş. Tabii ki bu rakamlar kur artışı da dahil…
Aynı dönemde takipteki krediler ise yüzde 132 artarak yaklaşık 150 milyar TL olmuş. Tabii ki bu rakamlara yeniden yapılandırılan ve/veya ikinci aşamada takip edilen sorunlu krediler dahil değil. 2019’da yüzde 5.37’ye kadar yükselen kredilerin takibe dönüşüm oranı (NPL) 2021 Eylül itibariyle 3.55 olarak gerçekleşmiş.
Mevduatın krediye dönüşüm oranı da 2017’de yüzde 122’lerde iken Eylül’de yüzde 91’e gerilemiş. Kısaca kamu dışındaki bankalar kredi vermeye çok istekli olmamışlar…
Bankaların aktiflerinde tuttukları menkul kıymetler ise 2017’den itibaren yüzde 205 artışla 1.191 milyar TL’ye ulaşmış. Bankalar kredi yerine menkul kıymet plasmanlarını daha fazla tercih etmişler. Bankalar menkul kıymetlerin yanı sıra aktiflerinin yüzde 17’sini zorunlu karşılıklar dahil likit olarak tutmuşlar…
Bankaların Karlılığı
Tablo. Bankaların Özkaynak (ROE) ve Aktif Karlılığı (ROA)
| Kamu
2020 |
Kamu 2021 | Özel Yerli 2020 | Özel Yerli 2021 | Yabancı 2020 | Yabancı 2021 | |
| ROA | 0.96 | 0.52 | 1.26 | 1.50 | 1.23 | 1.59 |
| ROE | 8.88 | 5.19 | 9.23 | 11.77 | 9.28 | 13.09 |
Kaynak: BDDK
Bankacılık sektörünün son yıllarda karlılık açısından iyi bir performans göstermediğini biliyoruz. Ancak bu genelde kamu bankalarından kaynaklanıyor. Kamu bankalarının düşük karlılığının nedeni; 2017, 2019 ve 2020’de düşük faizli büyük miktarlarda kredi vermelerine karşın katlandıkları maliyetin yüksek olması…
Bankacılık sektörü 2021 Eylül’de yani dokuz ayda özkaynak karlılığını (ROE) bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 9.11’den 9.54’e yükseltmiş. Sektörün Aktif karlılığı (ROA) ise aynı dönemde yüzde 1.12’den 1.08’e gerilemiş. Tablo’dan kamu, özel yerli ve yabancı bankaların karlılıkları izlenebilir…
Eylül 2021 sonu itibariyle bankaların genel görünümünü verdik. Daha sonraki yazılarımızda daha ayrıntılı yorumlar yapacağız…
https://parakule.com/eylul-sonunda-bankacilik-sektoru-1611211009.html